ادبیات تحقیق و سوابق پژوهشی مفاهیم و مدلهای سرمایه اجتماعی (فصل دوم)

- 1- 1) مقدمه     19 
2- 1- 2) تاریخچه     19 
2- 1- 3) مفهوم سرمایه اجتماعی    20
2- 1- 4) مبانی نظری سرمایه اجتماعی     23
2- 1- 4- 1) تئوری پیوند ضعیف   23
2- 1- 4- 2) تئوری شکاف ساختاری      23
2- 1- 4- 3) تئوری منابع اجتماعی     24
2- 1- 4- 4) مدل کیفی سرمایه اجتماعی     25
2- 1- 4- 5) مدل CLRLA     26
2- 1- 4- 6) مدل SCAT     27
2- 1- 4- 7) مدل کمی برای سرمایه اجتماعی     29
2- 1- 4- 8) مدل سرمایه اجتماعی گوشال و ناهاپیت     30
2- 1- 4- 9) مدل سرمایه اجتماعی استون     32
2- 1- 4- 10) دیدگاه سرمایه اجتماعی هسلی و همکاران       33
2- 1- 4- 11) چارچوب سرمايه اجتماعي مشترك و اعتبار مشترك ( شهرت مشترك ) ويدمن و همكاران   33
2- 1- 4- 12) مدل سرمایه اجتماعی لینا و وان بورن     34
2- 1- 4- 13) مدل سرمایه اجتماعی لاک لی     34
2- 1- 4- 14) رویکرد کندی در سرمایه اجتماعی     35
2- 1- 5) مزایای سرمایه اجتماعی     38
2- 1- 6) دیدگاه های انتقادی پیرامون سرمایه اجتماعی      39
2- 1- 7) نشانه‌های ضعف سرمایه‌های اجتماعی در سازمان ها    42
2- 1- 8) عوامل مؤثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی     43
2- 1- 9) روش های اندازه گیری سرمایه اجتماعی     45
2- 1- 10) سرمایه اجتماعی و آموزش عالی     46




2-1-1) مقدمه   
امروزه در کنار سرمایه‏های انسانی، مالی و اقتصادی، سرمایه دیگری بنام سرمایه‌ی اجتماعی مطرح شده است این مفهوم به پیوندها و ارتباطات میان‏ اعضای یک شبکه به عنوان منبع با ارزش اشاره دارد که با خلق هنجارها و اعتماد متقابل‏ موجب تحقق اهداف اعضاء می‏شود (عباس زاده و مقتدایی، 1388) سرمایه‌ی اجتماعی مفهوم نسبتاً جدیدی در علوم اجتماعی است و به‌طور خلاصه به ‌معنای «هنجارها و شبکه‌هایی است که امکان مشارکت مردم در اقدامات جمعی به‌منظور کسب سود متقابل را فراهم می‌کند» و با شیوه‌هایی همچون سنجش سطح اعتماد اجتماعی و سطوح عضویت در انجمن های مدنی رسمی یا غیررسمی قابل اندازه‌گیری است سرمایة اجتماعی مفهومی ترکیبی است که «موجودی» یا میزان این هنجارها و شبکه‌ها را در یک جامعه و در یک مقطع زمانی خاص تشریح می‌کند (اندیشمند، 1388) رابطة متقابل، رفتار غیرخودخواهانه و اعتماد نمونه‌هایی از این هنجارها هستند این شبکه‌ها ممکن است رسمی یا غیررسمی باشند از این منظر، سرمایة اجتماعی یکی از عناصر مهم قدرت «جامعة مدنی» یا ظرفیت جامعه برای مدیریت خویش از طریق فعالیت های گروهی غیررسمی، داوطلبانه، غیردولتی و غیرانتفاعی است (الوانی ونقوی، 1387)

2-1-2) تاریخچه سرمایه اجتماعی 
بحث سرمایه اجتماعی، قبل از سال 1916 در مقاله‏ای توسط هانی‏فان ‏از دانشگاه‏ ویرجینای غربی برای نخستین بار مطرح شد علی رغم اهمیّت آن در تحقیقات‏ اجتماعی تا سال 1960 میلادی که توسط جین جاکوب ‏در برنامه‏ریزی شهری بکار برده شد، شکل جدی به خود نگرفت در دهه‌ی 1970 تئوری سرمایه اجتماعی توسط " لوری‏" وارد عرصه‌ی اقتصاد شد لوری از تئوری سرمایه‌ی اجتماعی برای انتقاد از نظریات نئوکلاسیک‏ و ناعادلانه بودن توزیع درآمد استفاده کرد جیمز کلمن‏ (1988)، برای اولین بار این مفهوم را در آمریکای شمالی وارد عرصه‌ی سیاسی کرد تلاش های وی در اروپا توسط پوتنام‏ پیگیری شد تئوری سرمایه‌ی اجتماعی، عمدتاً با نظریه‏های بوردیو، کلمن و پوتنام تکامل پیدا کردد (فوکویاما، 1379)

2-1-3) مفهوم سرمايه اجتماعي:
اولين تعريف علمی از سرمايه اجتماعي  توسط فوكوياما ارائه گرديده است فوكوياما می‌نویسد: سرمايه اجتماعي مجموعه اي است از توانايي اشخاص براي همكاري با يكديگر در قالب گروهي و سازمان هاي مختلف جهت نيل به اهداف مشترك مي‌باشد سرمايه اجتماعي مجموعه‌اي از هنجارها (اعمال نيك و صالح) در سيستم‌هاي اجتماعي است كه موجب ارتقاي سطح همكاري اعضاي جامعه و موجب پايين آمدن سطح هزينه‌هاي تبادلات و ارتباطات مي‌گردد يكي از مفاهيم مهم در تبيين سرمايه اجتماعي ايجاد شبكه اعتماد است شبكه اعتماد عبارت از گروهي است كه براساس اعتماد متقابل به يكديگر، از اطلاعات و هنجارها و ارزش هاي يكساني در تبادلات فيمابين خود استفاده مي‌كنند (غفاری، 1390)